Tradukis, komentis, enpaĝigis Sergio Pokrovskij

Слово о пълку Игоревѣ,

01

Parolo pri la militiro Igora,

Игоря, сына Святъславля, внука Ольгова

 

de Igoro, filo de Svetoslavo, nepo de Olgo
Часть первая. Поход  Parto unua. La militiro
1. Зачин  1. Enkonduko
Не лѣпо ли ны бяшетъ, братiе,01Ĉu ne konvenus, ke ni, fratoj,
начяти старыми словесы02komencu en malnova maniero
трудныхъ повѣстiй о пълку Игоревѣ,03la amarajn rakontojn pri la militiro Igora,
    Игоря Святъславлича?04    de Igoro Svetoslavido?
Начати же ся тъй пѣсни05Komenciĝu do la kanto
по былинамь сего времени,06pri la faroj de la tempo nuna
а не по замышленiю Бояню.07sed ne laŭ la koncepto Bojana.
Боянъ бо вѣщiй,08Ĉar Bojano la majstro,
аще кому хотяше пѣснь творити,09se li volis prikanti iun,
то растѣкашется мыслiю по древу,10disfluadis li pense sur la arbo,
    сѣрым волкомъ по земли,11    kiel lupo brunagriza, sur la tero,
    шизымъ орломъ подъ облакы.12    kiel aglo grizviola, sub la nuboj.
Помняшеть бо речь първыхъ временъ усобiцѣ.13Ja memoris li l' aferon de l' unua tempo de l' kverelo.
Тогда пущашеть ĩ соколовь на стадо лебедѣй:14Tiam sendis li 10 falkojn sur roton da cignoj;
которыи дотечяше, та преди пѣснь пояше —15kaj la atingita, antaŭe kantis gloron —
    старому Ярослову,16    al la malnova Jaroslavo,
    храброму Мстиславу,17    al la kuraĝa Mstislavo,
        иже зарѣза Редедю предъ пълкы Касожьскыми,18        ponardinta Rededon antaŭ la trupoj ĉerkesaj,
    красному Романови Святъславличю.19    al la bela Romano Svetoslavido.
Боянъ же, братiе, не ĩ соколовь20Bojano do, fratoj, ne dekon da falkoj
    на стадо лебедѣй пущаше,21    sur cignan roton sendis,
нъ своя вѣщiа пръсты22li siajn sorĉajn fingrojn
    на живая струны въскладаша23    sur vivajn kordojn metis;
они же сами княземъ славу рокотаху.24kaj ili meme gloron sonoris al la princoj.
Почнемъ же, братiе, повѣсть сiю25Komencu do ni, fratoj, ĉi tiun rakonton,
отъ стараго Владимера до нынѣшняго Игоря26ekde la malnova Vladimiro ĝis la nuna Igoro,
иже истягну умь крѣпостiю своею27kiu bridinte la menson per sia forto,
и поостри ‹ѝ› сердца своего мужествомъ,28kaj spronante ‹ĝin› per la kuraĝo de sia koro,
наплънився ратного духа,29pleniĝis je batalspirito
наведе своя храбрыя плъкы30kaj kondukis siajn bravajn trupojn
    на землю Половѣцькую31    en la landon Kipĉakan
    за землю Руськую.32    pro la lando Rusa.
2. Затмение солнца 2. La suneklipso
Тогда Игорь възрѣ на свѣтлое солнце и видѣ01Tiam rigardis Igoro la helan sunon kaj vidis
отъ него тьмою вся своя воя прикрыты.02siajn homojn ĉiujn de ĝi kovritaj per mallumo.
И рече Игорь къ дружинѣ своей:03Kaj diris li al sia kompanio:
«Братiе и дружино!04«Fratoj kaj kamaradoj!
Луце жъ бы потяту быти,05Ja pli bona estus morto per glavo
    неже полонену быти06    ol la mallibero de kaptito.
а всядемъ, братiе, на свои бръзыя комони,07Ekrajdu ni, fratoj, niajn ĉevalojn rapidajn,
    да позримъ синего Дону».08    iru ni rigardi la bluan Don-riveron!»
Спала Князю умь похоти,09La racion de l' princo ardigis la volo,
и жалость ему знаменiе заступи,10kaj la ĉielan signon superfortis la dezirego
искусити Дону великаго.11gustumi la grandan Donon.
«Хощу бо, — рече, — копiе приломити12«Ĉar mi volas, — li diris, — lancon rompi
    конець поля Половецкаго13    ĉe la limo de l' stepo Kipĉaka;
съ вами, русици, хощу главу свою приложити14kun vi, rusoj, forlasos mi la vivon —
    а любо испити шеломомь Дону».15    aŭ per la kasko trinkos mi el Dono».
О Бояне, соловiю стараго времени!16Ho Bojano, najtingalo malnovtempa!
Абы ты сiа плъкы ущекоталъ,17Kiel vi tiujn trupojn prikantus
скача, славiю, по мыслену древу,18saltante, najtingalo, sur la pensa arbo,
летая умомъ подъ облакы,19flugante en la menso sub la nubojn,
свивая славы обаполы сего времени,20plektante glorojn ĉirkaŭ ĉi-tempo,
рища въ тропу Трояню21impetante laŭ la vojo Trojana
    чресъ поля на горы.22    tra la kampojn sur la montojn!
Пѣти было пѣснь Игореви, того (Олга) внуку:23Kantata estus kanto al Igoro, ties nepo:
«Не буря соколы занесе чрезъ поля широкая —24«Ne ŝtormo falkojn portis tra la larĝa stepo;
галици стады бѣжать къ Дону великому».25monedaj rotoj al la granda Don' impetas».
3. Приход Всеволода из Курска  3. Vsevolodo alvenas el Kursko
Чи ли въспѣти было, вѣщей Бояне, Велесовь внуче:01Aŭ tiel kantendus, saĝa Bojano, Velesa nepo:
«Комони ржуть за Сулою —02«Ĉevaloj blekas trans Sula-rivero —
    звенить слава в Кыевѣ03    sonoras la gloro en Kievo;
трубы трубять въ Новѣградѣ —04trumpetoj tondras en Novgorodo —
    стоять стязи въ Путивлѣ!».05    staras la standardoj en Putivlo».
Игорь ждетъ мила брата Всеволода.06Igoro atendas la karan fraton Vsevolodon.
И рече ему буй туръ Всеволодъ:07Kaj diris al li la batalema uro Vsevolodo:
«Один братъ, один свѣтъ свѣтлый — ты, Игорю!08«Sola frato mia, sola lumo hela — vi, Igoro!
оба есвѣ Святъславличя!09Ambaŭ ni estas Svetoslavidoj!
Сѣдлай, брате, свои бръзыи комони,10Seligu, frato, viajn ĉevalojn rapidajn —
а мои ти готови, осѣдлани у Курска напереди.11la miaj jam pretas, selitaj ĉe Kursko anticipe.
А мои ти куряни свѣдоми къмети:12Kaj miaj kurskanoj estas spertaj batalistoj:
        подъ трубами повити,13    ĉe trumpetsonoj naskitaj,
        подъ шеломы взлѣлѣяни,14    sub kasko vartitaj
        конець копiя въскръмлени,15    per la lancpinto nutritaj;
        пути имь вѣдоми,16    la vojojn ili scias,
        яругы имъ знаеми,17    la ravinojn ili konas,
        луци у нихъ напряжени,18    la pafarkon ili tenas streĉita,
        тули отворени,19    la sagujuo pretas malfermita,
        сабли изъострени20    la sabro estas akrigita;
сами скачють, акы сѣрыи влъци21ili ĉasas, kiel grizaj lupoj,
    въ полѣ ищучи22    en la stepo serĉantaj
        себе чти,23        por si, honoron,
        а князю славѣ».24        por sia princo, gloron».
4. Грозная ночь  4. Minacplena nokto
Тогда въступи Игорь князь въ златъ стремень01Tiam sin levis Igor-princo en la oran piedingon
и поѣха по чисту полю.02kaj rajdis sur la libera stepo.
Солнце ему тъмою путь заступаше03La suno lian vojon per mallumo baras;
нощь стонущи ему грозою    птичь убуди04la nokt' al li ĝemante per teruro la birdaron vekis;
свистъ звѣринъ въста,05siblo besta estiĝis,
зби‹ся› дивъ,06Divo ekscitiĝis,
    кличетъ връху древа, велитъ послушати —07    vokas sur arbopinto, ordonas ke aŭdu —
        земли незнаемѣ Влъзѣ,08        la lando nekonata Volgo,
        и Поморiю,09        kaj la marlando,
        и Посулiю,10        kaj la Sula-bordo,
        и Сурожу,11        kaj Sudako,
        и Корсуню,12        kaj Ĥersono,
        и тебѣ, Тьмутороканьскый блъванъ!13        kaj vi, Tamatarkana idolo!
А половци неготовами дорогами14Kaj la kipĉakoj per nepretaj vojoj
    побѣгоша къ Дону великому15    rapidas al la granda Dono;
крычать тѣлѣгы полунощы,16la ĉaroj kriĉas noktomeze
    рци, лебеди роспущени:17    kvazaŭ la cignoj ekscititaj:
Игорь къ Дону вои ведетъ!18Igoro batalistojn kondukas al Dono!
Уже бо бѣды его пасетъ птиць по добiю19Jam pri malfeliĉo lin avertas la birdar' sur kverkoj;
влъци грозу въсрожатъ по яругамъ20la lupoj timindaĵon aŭguras en la ravinoj;
орли клектомъ на кости звѣри зовутъ21la agloj bleke bestojn vokas al ostregalo;
лисици брешутъ на чръленыя щиты.22la vulpoj bojas kontraŭ la ruĝaj ŝildoj.
О Руская земле! уже за шеломянемъ еси!23Ho Rusa lando! jam foras vi malantaŭ la monteto!
Длъго ночь мрькнетъ.24Longe la nokto estingiĝas.
Заря свѣтъ запала,25La krepusko lumon ekbruligis,
мъгла поля покрыла.26la stepon nebulo kovris,
Щекотъ славiй успе27la trilado najtingala endormiĝis,
говоръ галичь убуди‹ся›.28la babilo moneda vekiĝis.
Русичи великая поля чрьлеными щиты прегородиша29La rusoj per la ruĝaj ŝildoj la grandan stepon baris,
    ищучи себе чти,30    serĉante por si, honoron,
    а князю славы.31    por sia princo, gloron.
5. Победа над половцами  5. Venko super la kipĉakoj
Съ заранiя въ пятъкъ01Frumatene je la vendredo
потопташа поганыя плъкы половецкыя,02surtretis ili trupojn paganajn stepanajn,
и рассушясь стрѣлами по полю,03kaj dispafiĝinte kiel sagoj sur la stepo,
помчаша красныя дѣвкы половецкыя,04forkaptis ili la belajn junulinojn kipĉakajn,
    а съ ними злато,05    kaj kune oron,
    и паволокы,06    kaj brokaĵon,
    и драгыя оксамиты.07    kaj luksan veluron.
Орьтъмами, и япончицами, и кожухы08El burkoj, kaj kovrotukoj, kaj peltaĵoj
    начашя мосты мостити по болотомъ09    faris ili irejojn tra marĉoj
    и грязивымъ мѣстомъ,10    kaj tra kotlokoj,
и всякыми узорочьи половѣцкыми.11kaj ankaŭ el ĉiaj ornamaĵoj kipĉakaj.
    Чрьленъ стягъ — бѣла хорюговь,12    La ruĝan stangon — la blankan standardon,
    чрьлена чолка — сребрено стружiе13    la ruĝan kvaston — la arĝentan pintingon
— храброму Святъславличю!14— al la brava Svetoslavido!
Дремлетъ въ полѣ Ольгово хороброе гнѣздо.15Dormetas en la stepo la brava idaro de la Olga nesto.
    Далече залетѣло!16    Malproksimen ĝi estas fluginta!
Не было нъ обидѣ порождено,17Ne naskiĝis ĝi por suferi ofendon
    ни соколу,18    de la falko,
    ни кречету,19    nek de la aglo,
    ни тебѣ, чръный воронъ, поганый половчине!20    nek de vi, nigra korvo, kipĉako pagana!
Гзакъ бѣжитъ сѣрымъ влъкомъ,21Gza kuras grizalupe,
Кончакъ ему слѣдъ править къ Дону великому.22Konĉako spuron por li faras al la granda Dono.
6. Битва субботняя  6. La sabata batalo
Другаго дни велми рано01Je la sekva tago ege frue
кровавыя зори свѣтъ повѣдаютъ02sanga matenruĝo lumon anoncas;
чръныя тучя съ моря идутъ,03nigraj nubegoj venas de la maro,
хотятъ прикрыти д҃ солнца,04    kvar sunojn kovri ili volas,
а въ нихъ трепещуть синiи млънiи.05kaj en ili tremas bluaj fulmoj.
Быти грому великому,06Granda tondro estas tondronta,
итти дождю стрѣлами съ Дону великаго!07saga pluvo estas pluvonta de la granda Dono!
Ту ся копiемъ приламати,08ĉi tie lancoj rompiĝos,
ту ся саблямъ потручяти09ĉi tie sabroj frapfrapos
о шеломы половецкыя10kontraŭ la kaskoj kipĉakaj
    на рѣцѣ на Каялѣ,11    ĉe la rivero Kajalo,
    у Дону великаго!12    ĉe la granda Dono.
О Руская землѣ! уже не шеломянемъ еси!13Ho Rusa lando! jam foras vi malantaŭ la monteto!
Се вѣтри, Стрибожи внуци,14Kaj jen ventoj, la Stribogidoj,
вѣютъ съ моря стрѣлами15sagojn blovas de la maro
    на храбрыя плъкы Игоревы.16    sur la bravajn rotojn Igorajn.
Земля тутнетъ,17La tero tremetas,
рѣкы мутно текуть,18la riveroj malklariĝis,
пороси поля прикрываютъ19la stepon polvo kovras,
стязи глаголютъ: половци идуть20la standardoj heroldas: la kipĉakoj venas
    отъ Дона и отъ моря, и отъ всѣхъ странъ21de Dono kaj de la maro, kaj de ĉiuj flankoj.
Рускыя плъкы отступиша.22Rusaj rotoj retiriĝis.
Дѣти бѣсови кликомъ поля прегородиша,23Per batalkrio la diablaj filoj la stepon baris,
а храбрiи русици преградиша чрълеными щиты.24kaj la bravaj rusoj, per la ruĝaj ŝildoj.
Яръ туре Всеволодѣ!25Ho Arda Uro Vsevolodo!
Стоиши на борони,26Persistas vi en la batalo,
прыщещи на вои стрѣлами,27disŝprucigas sagojn sur la militistojn,
гремлеши о шеломы мечи харалужными!28frapegas sur la kaskojn per la glavoj Karolidaj!
Камо туръ поскочяше,29Kien ajn la Uro ekrajdus,
    своимъ златымъ шеломомъ посвѣчивая,30    per sia ora kasko lumante,
тамо лежатъ поганыя головы половецкыя31tie kuŝas paganaj kapoj kipĉakaj,
поскепаны саблями калеными32per harditaj sabroj en splitojn dishakitaj
    шеломы оварьскыя —33    kaskoj Kaŭkazaj —
отъ тебе, Яръ туре Всеволоде,34de vi, Arda Uro Vsevolodo,
кая раны, дорога братiе,35de kiu bato, ho karaj fratoj,
забывъ чти и живота,36forgesinta la honoron kaj la vivon
    и града Чрънигова отня злата стола,37    kaj de la urbo Ĉernigovo la patran oran tronon
    и свои милыя хоти, красныя Глѣбовны38    kaj de via aminda princino, de la bela Glebidino
        свычая и обычая?39        la manieron kaj moron?
7. Дума о войнах Олеговых  7. Ekskurso pri la militoj de Olgo
Были вѣчи Трояни, минула лѣта Ярославля01Estis epokoj Trojanaj, pasis la jaroj Jaroslavaj:
были плъци Олговы, Ольга Святъславличя.02estis militoj Olgaj, de Olgo Svetoslavido.
Тъй бо Олегъ мечемъ крамолу коваше03Ja tiu Olgo perglave kverelojn forĝis
и стрѣлы по земли сѣяше.04kaj sur la landon sagojn semis.
Ступаетъ въ златъ стременъ05Apenaŭ li piedon en la oran piedingon ŝovis
    въ градѣ Тьмутороканѣ,06    en la urbo Tamatarkano —
тoже звонъ слыша давный великый07ties sonoron tuj aŭdis la malnova ĉefprinco,
    Ярославь сынъ Всеволожь,08    Jaroslava filo Vsevolodo,
a Владимиръ09kaj Vladimiro
    по вся утра уши закладаше въ Черниговѣ.10    ĉiumatene la orelojn ŝlosis en Ĉernigovo.
Бориса же Вячеславлича слава на судъ приведе11Ankaŭ Borison Veĉeslavidon la gloro al juĝo kondukis
и на Канину зелену паполому постла12kaj sur Kanino verdan mantelon ‹por li› sternis
    за обиду Олгову,13    pro ofendo de Olgo —
    храбра и млада князя.14    la bravan kaj junan princon.
Съ тоя же Каялы Святоплъкъ повелѣя отца своего15De tiu sama Kajalo Svetopolko forlulis sian patron
    междю угорьскими иноходьцы16    per hungaraj ambloĉevaloj
    ко святѣй Софiи къ Кiеву.17    al la sankta Sofio, al Kievo.
Тогда, при Олзѣ Гориславличи,18Tiam, en la tempo de Olgo Suferslavido,
сѣяшется и растяшеть усобицами,19prisemate kaj prikreskate je militoj,
погибашеть жизнь Даждьбожа внука20pereadis la vivo de l' Daĵboga nepo,
въ княжихъ крамолахъ21en la princaj kvereloj
        вѣци человѣкомь скратишась.22        la homa vivo mallongiĝis.
Тогда по Руской земли рѣтко ратаевѣ кикахуть,23Tiam en la Rusa lando maloftis la plugista pelkrio,
нъ часто врани граяхуть,24sed oftis la grakado de korvoj
    трупiа себѣ дѣляче,25    kadavrojn inter si dividantaj,
а галици свою рѣчь говоряхуть,26kaj la interparolo de monedoj,
    хотять полетѣти на уедiе.27    flugontaj al regalo abunda.
То было въ ты рати и въ ты плъкы,28Tio estis en tiuj bataloj kaj en tiuj militoj,
а сицей рати не слышано!29sed pri tiela batalo oni ne aŭdis.
8. Кровавое вино  8. La sanga vino
Съ заранiа до вечера,01De la frua mateno ĝis la vespero,
съ вечера до свѣта02de la vespero ĝis la tagiĝo,
летятъ стрѣлы каленыя,03flugas la sagoj harditaj,
гримлютъ сабли о шеломы,04frapegas la sabroj sur la kaskojn,
трещатъ копiа харалужныя05krakas la lancoj Karolidaj
    въ полѣ незнаемѣ,06    en la stepo nekonata,
    среди земли Половецкыи.07    meze de la lando Kipĉaka.
Чръна земля подъ копыты08La nigra tero sub la hufoj
    костьми была посѣяна,09    je ostoj estis prisemita
    а кровiю польяна10    kaj je sango sorbigita;
тугою взыдоша по Руской земли.11elĝermis afliktego en la Rusa lando.
Что ми шумить, что ми звенить —12Kion aŭdas mi brui, kion aŭdas mi tinti —
    давечя рано предъ зорями?13    en la foro frue antaŭaŭrore?
Игорь плъкы заворочаетъ:14Igoro siajn rotojn reen turnas,
жаль бо ему мила брата Всеволода.15ĉar la karan fraton Vsevolodon li domaĝas.
Бишася день, бишася другый16Ili batalis tagon, kaj ankoraŭ tagon,
третьяго дни къ полуднiю17je la tria tago ĉe l' tagmezo
падоша стязи Игоревы.18    sinkis la standardoj de Igoro.
Ту ся брата разлучиста19Tie la du fratoj disiĝis
    на брезѣ быстрой Каялы20    ĉe la bordo de la rapidflua Kajalo;
ту кроваваго вина не доста21tie ne sufiĉis la sanga vino;
ту пиръ докончаша храбрiи русичи:22tie finis la festenon la kuraĝaj rusoj:
    сваты попоиша,23    al la boparencoj drinkiginte,
    а сами полегоша за землю Рускую.24    ili mem falis pro la lando Rusa.
Ничить трава жалощами,25La herbo pro kompato velkas,
а древо съ тугою къ земли преклонилось.26kaj la arbo afliktite al la tero kliniĝas.

Часть вторая. Игорь в плену половецком Parto dua. La mallibero de Igoro
9. Плач певца о Руси  9. Lamento pri la Rusa lando
Уже бо, братiе, не веселая година въстала,01Ĉar tiam, fratoj, negaja tempo leviĝis,
уже пустыни силу прикрыла.02la dezerto jam la militistaron englutis.
Въстала обида въ силахъ Дажьбожа внука,03Ofendo leviĝis en la militistaro de l' Daĵboga nepo,
вступила дѣвою на землю Трояню,04junuline paŝis sur la landon Trojanan,
въсплескала лебедиными крылы05ekplaŭdis per la cigna flugilaro
    на синѣмъ море у Дону06    sur la blua maro apud Don-rivero,
плещучи, убуди жирня времена.07plaŭdante, forpelis la grasajn tempojn.
Усобица княземъ на поганыя погыбе,08La princa milito kontraŭ la paganoj pereis,
рекоста бо братъ брату:09ĉar diris unu frato al la alia:
    «Се мое, а то мое же».10    «Ĉi tio estas mia, kaj tio estas mia».
И начяша князи про малое «се великое» млъвити,11Kaj komencis princoj malgrandaĵon nomi granda
а сами на себѣ крамолу ковати.12kaj unuj kontraŭ aliaj kverelojn forĝi;
А поганiи съ всѣхъ странъ прихождаху с побѣдами13kaj la paganoj de ĉiuj flankoj venadis venke
    на землю Рускую.14    kontraŭ la lando Rusa.
О, далече зайде соколъ, птиць бья,15Ho, malproksimen la falko flugis debatante birdojn
    — къ морю!16    — al la maro!
А Игорева храбраго плъку не крѣсити!17Sed la bravan trupon de Igoro ne revivigi!
За нимъ кликну Карна, и Жьля18Post ĝin vokis Karna, kaj Ĵela
поскочи по Руской земли,19ekrajdis tra la Rusa lando
смагу людемъ мычючи въ пламянѣ розѣ.20fajron al la homoj ĵetante en la flama korno.
Жены рускiя въсплакашась, а ркучи:21La virinoj rusaj ekploris dirante:
«Уже намъ своихъ милыхъ ладъ22«Nun jam ni niajn karajn eĉjojn
        ни мыслiю смыслити,23    nek per la penso elpensos,
        ни думою сдумати,24    nek per la rememoro revenigos,
        ни очима съглядати,25    nek per la okuloj elvokos,
а злата и сребра ни мало того потрепати».26kaj nek oron nek arĝenton iam ni tuŝos!»
А въстона бо, братiе, Кiевъ тугою,27Kaj ekĝemis do, fratoj, Kievo pro la malĝojo,
    а Черниговъ напастьми.28    kaj Ĉernigovo, pro la aflikto.
Тоска разлiяся по Руской земли29Angoro disverŝiĝis tra la Rusa lando;
печаль жирна тече средь земли Рускыи.30malgajo grasa fluis en la lando Rusa.
А князи сами на себѣ крамолу коваху,31Kaj la princoj mem inter si kverelojn forĝis,
а поганiи сами,32kaj la paganoj mem,
    побѣдами нарищуще на Рускую землю,33    venke invadinte la Rusan landon,
емляху дань по бѣлѣ отъ двора.34tributigis po arĝentmoneron de ĉiu korto.
10. Песнь Святославу Киевскому  10. La kanto pri Svetoslavo de Kievo
Тiи бо два храбрая Святъславлича,01Ja tiuj du aŭdacaj Svetoslavidoj,
    Игорь и Всеволодъ,02    Igoro kaj Vsevolodo,
уже лжу убуди‹ста› которую то03nun mison vekis, kiun ĵuse
бяше успилъ отецъ ихъ Святъславь,04dormigis ilia patro Svetoslavo,
    грозный Великый Кiевскый.05    la timinda ĉefprinco Kieva.
Грозою бяшеть притрепеталъ,06Per timindo li tremigis,
    своими сильными плъкы07    per siaj bravaj trupoj
    и харалужными мечи08    kaj glavoj Karolidaj;
наступи на землю Половецкую,09surpaŝis la landon Kipĉakan,
притопта хлъми и яругы,10surtretis ravinojn kaj montetojn,
в'змути рѣки и озеры,11malklarigis riverojn kaj lagojn,
иссуши потоки и болота.12sekigis torentojn kaj marĉojn.
А поганаго Кобяка изъ луку моря,13Kaj la paganan Kobakon de la Margolfo
отъ желѣзныхъ великихъ плъковъ половецкихъ,14el la grandaj feraj trupoj kipĉakaj
    яко вихръ, выторже15    li kirle elŝiris;
и падеся Кобякъ въ градѣ Кiевѣ,16kaj falis Kobako en la urbo Kievo,
    въ гридницѣ Святъславли.17    en la festena salonego de Svetoslavo.
Ту нѣмци и венедици,18Ĉi tiam germanoj kaj venecianoj,
ту греци и морава19ĉi tiam grekoj kaj moravoj
    поютъ славу Святъславлю,20    kantas gloron al Svetoslavo,
    кають князя Игоря,21    riproĉas princon Igoron,
иже погрузи жиръ во днѣ Каялы,22kiu mergis la grason en la fundo de Kajalo,
    рѣкы половецкiя23    rivero kipĉaka
Рускаго злата насыпаша ту24Rusa oro estis tie verŝata
Игорь князь высѣде изъ сѣдла злата25Igor-princo elseliĝis el la ora selo
    а въ сѣдло кощiево.26    en la selon de stepano.
Уныша бо градомъ забралы, а веселiе пониче.27Malgajiĝis la urbmuraj rundvojoj, kaj la ĝojo estingiĝis.
11. Сон Святослава  11. La sonĝo de Svetoslavo
А Святъславь мутенъ сонъ видѣ:01Kaj Svetoslavo malklaran sonĝon havis:
«Въ Кiевѣ на горахъ02«En Kievo sur la montetoj
си ночь съ вечера03ĉi nokte ekde la vespero
одѣвахъте мя, — рече, — чръною паполомою04vi kovris min, — li diris, — per mantelo nigra
    на кроваты тисовѣ05    sur lito taksusligna;
чръпахуть ми синее вино,06oni ĉerpis al mi bluan vinon
    съ трудомъ смѣшено,07    kun ĉagreno miksitan,
сыпахуть ми тъщими тулы поганыхъ тльковинъ08ŝutis al mi per malplenaj sagujoj de paganaj helpantoj
    великый женчюгь на лоно09    grandajn perlojn sur la bruston
и нѣгуютъ мя.10kaj min karesas.
Уже дьскы безъ кнѣса11La tabuloj estas jam sen firsto
    в моемъ теремѣ златовръсѣмъ.12    en palaco mia ortegmenta.
Всю нощь съ вечера13La tutan nokton ekde la vespero
босуви врани възграяху у Плѣсньска14boatkorvoj ekgrakadis ĉe Plesensko,
на болони бѣша дебрь Кисаню15sur la maldensejo estis serpentoj densejaj
и не сошлю къ синему морю».16kaj impetis ili al la blua maro».
И ркоша бояре князю:17Kaj diris la bojaroj al la princo:
«Уже, княже, туга умь полонила18«Princo, la aflikto vian menson kaptis,
се бо два сокола слѣтѣста19tio estis ja du falkoj forflugintaj
    съ отня стола злата20    de la patra trono ora
поискати града Тьмутороканя,21por konkeri la urbon Tamatarkano
а любо испити шеломомь Дону.22aŭ per la kasko trinki el Dono.
Уже соколома крильца припѣшали23Jam al la falkoj la flugilojn oni senflugigis
    поганыхъ саблями,24    per la sabroj de paganoj
а самаю опустоша25jam la falkojn oni ligis
    въ путины желѣзны.26    per ligiloj feraj.
Темно бо бѣ въ ѓ день:27Ja mallumo estis en la 3-a tago:
два солнца помѣркоста,28du sunoj malheliĝis,
оба багряная стлъпа погасоста29ambaŭ purpuraj kolonoj estingiĝis
и съ нимъ молодая мѣсяца,30kaj kun ili la du junaj lunoj,
    Олегъ и Святъславъ,31    Olgo kaj Svetoslavo,
тъмою ся поволокоста.32per mallumo vualiĝis.
На рѣцѣ на Каялѣ тьма свѣть покрыла,33ĉe Kajalo-rivero la mallumo kovris la lumon,
по Руской земли построшася половци,34tra la Rusa lando sterniĝis la kipĉakoj,
    аки пардуже гнѣздо35    kiel geparda aro,
и въ морѣ погрузиста36kaj en la maron sinkis
и великое буйство подасть хинови.37kaj grandan furiozon estigis en la ĥinoj.
Уже снесеся хула на хвалу,38Jam la mallaŭdo leviĝis sur la gloron,
уже тресну нужда на волю,39jam la perforto frapis la liberon,
уже връжеся дивъ на землю.40jam Divo falis sur la teron.
Се бо готскiя красныя дѣвы41Jen la belaj junulinoj gotaj
въспѣша на брезѣ синему морю42ekkantis sur la bordo de la blua maro
звоня рускымъ златомь43tintante per la rusa oro
поютъ время бусово44ili prikantas la boat-epokon
лелѣютъ месть Шароканю.45ili vartas venĝon Ŝarokanan.
А мы уже, дружина, жадни веселия».46Kaj ni, la kompanio, malhavas jam gajon».
12. Золотое слово Святослава  12. La ora parolo de Svetoslavo
Тогда великiй Святъславъ01Tiam la ĉefprinco Svetoslavo
изрони злато слово сльзами смѣшено02eligis oran parolon kun larmoj miksitan
    и рече:03    kaj li diris:
«О моя сыновчя, Игорю и Всеволоде!04«Ho miaj nevoj, Igoro kaj Vsevolodo!
Рано еста начала05Frue vi komencis
    Половецкую землю мечи цвѣлити06    la Kipĉakan landon per la glavo inciti
    а себѣ славы искати.07    kaj por vi gloron serĉi.
Нъ не честно одолѣсте08Sed ne venkis vi laŭhonore
не честно бо кровь поганую пролiясте.09ĉar ne honore la sangon paganan vi verŝis.
Ваю храбрая сердца10Viaj kuraĝaj koroj
    въ жестоцемъ харалузѣ скована11    en firma karolidaĵo forĝitaj
    а въ буести закалена,12    kaj en furiozo harditaj,
се ли створисте моей сребреней сѣдинѣ?13kion faris vi al mia kapo arĝentogriza?
А уже не вижду власти14Kaj ne plu mi vidas la potencon
    сильнаго, и богатаго, и многовоя15    de l' forta kaj riĉa kaj multetrupa
брата моего Ярослава,16frato mia Jaroslavo,
    съ черниговьскими былями,17    kun la ĉernigovaj bojaroj
    съ могуты,18    kun la moŝtuloj
    и съ татраны,19    kaj kun tatranoj
    и съ шельбиры,20    kaj kun ŝelbiroj
    и съ топчакы,21    kaj kun topĉakoj
    и съ ревугы,22    kaj kun revugoj
    и съ ольберы.23    kaj kun olberoj.
Тiи бо бес щитовь съ засапожникы24Ja tiuj sen ŝildoj, kun botponardoj
кликомъ плъкы побѣждаютъ,25per batalkrio trupojn venkas
звонячи въ прадѣднюю славу.26sonorigante la praavan gloron.
Нъ рекосте: „Мужаимѣся сами27Sed vi du diris: „Ni meme produ;
    преднюю славу сами похытимъ,28    la antaŭan gloron meme ni subtenu,
    а заднюю си сами подѣлимъ!“29    kaj la postan ni mem dividu!“
А чи диво ся, братiе, стару помолодити?30Kaj ĉu mirinda estus, fratoj, ke maljunulo rejuniĝu?
Коли соколъ въ мытехъ бываетъ,31Ja eĉ la plumaron ŝanĝanta,
высоко птицъ възбиваетъ:32alten la falko forbatas la birdojn
не дастъ гнѣзда своего въ обиду.33kaj sian neston ĝi ne lasas malrespekti.
Нъ се зло — княже ми непособiе:34Sed jen malbeno: de l' princoj al mi nehelpemo;
наниче ся годины обратиша».35la jaroj sin reversen turnis».
13. Призыв к князьям  13. Voko al la princoj
Се у Римъ кричатъ подъ саблями половецкыми,01Jen rimovanoj ĝemegas sub la sabroj kipĉakaj
    а Володимиръ подъ ранами02    kaj Vladimiro vunditas;
Туга и тоска сыну Глебову!03dolore kaj vee al la Glebido!
Великый княже Всеволоде!04Ho ĉefprinco Vsevolodo!
Не мыслiю ти прелетѣти издалеча05Ne pense vi devus alflugos el via malproksimo
    отня злата стола поблюсти!06    la patran oran tronon defendi!
Ты бо можеши Волгу веслы раскропити,07Ja Volgon vi povas per viaj remiloj displaŭdi,
а Донъ шеломы выльяти!08kaj la tutan Donon per la kaskoj elĉerpi!
Аже бы ты былъ,09Se estus vi ‹ĉi tie›
    то была бы чага по ногатѣ,10    sklavinojn oni vendus po groŝo
    а кощей по резанѣ.11    kaj sklavojn, po duongroŝo.
Ты бо можеши посуху12ĉar sur la seka grundo vi povas
    живыми шереширы стрѣляти13    per vivaj ŝereŝiroj pafi
    удалыми сыны Глѣбовы.14    fare de la bravaj Glebidoj.
Ты, буй Рюриче, и Давыде!15Vi, ho batalema Ruriko, kaj Davido!
Не ваю ли ‹вои›16Ĉu ne la viaj
    злачеными шеломы по крови плаваша?17    per la orumitaj kaskoj en la sango sin banis?
Не ваю ли храбрая дружина18Ĉu ne viaj du bravaj kompanioj
    рыкаютъ акы тури,19    blekegas kiel uroj
    ранены саблями калеными20    vunditaj per sabroj harditaj
    на полѣ незнаемѣ?21    en kampo nekonata?
Вступита, господина, въ злата стремень22Vin levu, sinjoroj, en la oran piedingon,
    за обиду сего времени,23    pro la ofendo ĉi tempa
    за землю Рускую,24    pro la lando Rusa,
    за раны Игоревы,25pro la vundoj de Igoro,
        буего Святъславича!26        de la batalema Svetoslavido!
Галичкы Осмомыслѣ Ярославе!27Jaroslavo la Okpensa de Galiĉo!
Высоко сѣдиши28Alte vi sidas
    на своемъ златокованнѣмъ столѣ,29    sur via orforĝita trono
подперъ горы Угорскыи30la montaron hungaran vi fermis
    своими желѣзными плъкы,31    per viaj feraj rotoj,
    заступивъ Королеви путь,32    barinte la vojon al la reĝo,
    затворивъ Дунаю ворота,33    ŝlosinte al Danubo la pordegon,
    меча времены чрезъ облаки,34    ĵetante pezaĵojn tra la nubojn,
    суды рядя до Дуная.35    administrante juĝon ĝis Danubo.
Грозы твоя по землямъ текутъ,36Viaj timindaĵoj fluas tra la landoj
отворяеши Кiеву врата,37vi malfermas la pordegojn de Kievo,
стрѣляеши съ отня злата стола38vi turnas la armilojn de via patra ora trono
    салътани за землями39    kontraŭ sultanoj translandaj;
стрѣляй, господине, Кончака,40turnu viajn armilojn, sinjoro, kontraŭ Konĉako,
    поганого кощея,41    la pagana hundo,
    за землю Рускую,42    pro la lando Rusa,
    за раны Игоревы,43    pro la vundoj de Igoro,
        буего Святъславича!44        de la batalema Svetoslavido!
А ты, буй Романе, и Мстиславе!45Kaj vi, ho batalema Romano, kaj Mstislavo!
Храбрая мысль носитъ васъ умъ на дѣло.46Aŭdaca penso puŝas animon vian al la faro;
Высоко плаваеши на дѣло въ буести,47vi alte flugas al la faro en la furiozo,
яко соколъ на вѣтрехъ ширяяся48kiel falko sur la ventoj sterniĝanta
    хотя птицю въ буйствѣ одолѣти.49    por birdon en freneza lukto venki.
Суть бо у ваю желѣзныи папорзи50ĉar ferajn brustkirasojn vi havas
    подъ шеломы латинскими.51    sub la kasko latina.
Тѣми тресну земля, и многы страны —52De ili ektremis la tero, kaj multaj popoloj —
    Хинова, Литва, Ятвязи, Деремела53    la ĥinoj, la litovoj, la jatvingoj, la deremeloj
и половци сулици своя повръгоша,54kaj la kipĉakoj siajn lancojn forlasis
    а главы своя подклониша55    kaj sian kapon klinis
    подъ тыи мечи харалужныи.56    sub tiujn glavojn Karolidajn.
Нъ уже княже Игорю утръпѣ солнцю свѣтъ57Sed nun, princo, al Igoro la suna lumo malheliĝis,
а древо не бологомъ листвiе срони:58kaj ne pro bono falis de la arbo ĝia foliaro:
    По Ръси и по Сули гради подѣлиша,59    ĉe Rosjo kaj Sulao la urboj estas dividitaj,
    а Игорева храбраго плъку не крѣсити!60    sed la bravan trupon de Igoro ne revivigi!
Донъ ти, княже, кличетъ61Dono vin, princo, vokas,
и зоветь князи на побѣду.62kaj la princojn instigas al venko.
Олговичи, храбрыи князи, доспѣли на брань …63La Olgidoj, la bravaj princoj, al la batalo ne malfruis …
Инъгварь и Всеволодъ,64Ho Ingvaro kaj Vsevolodo,
и вси три Мстиславичи,65kaj ĉiuj tri Mstislavidoj,
не худа гнѣзда шестокрилци!66el neaĉa nesto falkoj sesflugilaj!
Не побѣдными жребiи собѣ власти расхытисте!67Ne al militŝanco vi ŝuldas viajn posedaĵojn!
Кое ваши златыи шеломы68Kie do estas viaj oraj kaskoj
    и сулицы ляцкiи69    kaj la ĵetlancoj pollandaj,
    и щиты?70    kaj la ŝildoj?
Загородите полю ворота своими острыми стрѣлами71Baru la pordegon antaŭ la stepo per viaj akraj sagoj
    за землю Рускую,72    pro la lando Rusa,
    за раны Игоревы,73    pro la vundoj de Igoro,
        буего Святъславича!74        de la batalema Svetoslavido!
14. Дума об Изяславе Полоцком  14. Ekskurso pri Izeslavo de Polocko
Уже бо Сула не течетъ сребреными струями01Ĉar Sulao siajn silkajn striojn jam ne fluigas
    къ граду Переяславлю02    al la urbo Perejaslavlo
и Двина болотомъ течетъ03kaj Daŭgavo fluas putre
    онымъ грознымъ полочаномъ04    al tiuj timindaj polockanoj
        подъ кликомъ поганыхъ.05        sub la batalkrioj de l' paganoj.
Единъ же Изяславъ, сынъ Васильковъ,06Do, sola Izeslavo filo de Bazilo
позвони своими острыми мечи07tintigis siajn akrajn glavojn
    о шеломы литовскiя,08    kontraŭ la kaskoj litovaj,
притрепа славу дѣду своему Всеславу,09forfrapis li la gloron de sia avo Vseslavo,
    а самъ подъ чрълеными щиты10    kaj mem, sub la ruĝaj ŝildoj,
        на кровавѣ травѣ11        sur la sanga herbo,
притрепанъ литовскыми мечи.12frapita‹s› de litovaj glavoj.
И схоти ю на кровать, и рекъ:13Eliras lia juna sango kaj li diras:
«Дружину твою, княже,14«Vian kompanion, princo,
    птиць крилы прiодѣ,15    birdaro je siaj flugiloj vestis
    а звѣри кровь полизаша».16    kaj bestoj lekis ĝian sangon».
Не бысть ту брата Брячяслава17De tie foris la frato Breĉislavo,
    ни другаго — Всеволода.18    forestis la alia, Vsevolodo;
Единъ же изрони жемчюжну душу19sola li ellasis la perlan animon
    изъ храбра тѣла20    el la kuraĝa korpo
    чресъ злато ожерелiе.21    tra la ora kolumo.
Унылы голоси, пониче веселiе,22Malgajiĝis la voĉoj, la ĝojo estingiĝis,
трубы трубятъ Городеньскiи …23trumpetas en Gorodno la trumpetoj …
Ярославе и вси внуци Всеславли!24Ho vi, praidoj de Jaroslavo kaj de Vseslavo!
Уже понизите стязи свои,25Mallevu do viajn standardojn,
вонзите свои мечи вережени.26plantu viajn glavojn agacitajn.
Уже бо выскочисте изъ дѣдней славѣ,27Ĉar la prapatran gloron vi jam perdis,
вы бо своими крамолами28ĉar per viaj malakordoj
начясте наводити поганыя29komencis vi venigi la paganojn
    на землю Рускую,30    en la landon Rusan,
    на жизнь Всеславлю31    en la posedaĵon Vseslavan;
которое бо бѣше насилiе32ĉar per malakordo estiĝis la perforto
    отъ земли Половецкыи!33    fare de la lando Kipĉaka!
15. Дума о Всеславе Полоцком  15. Ekskurso pri Vseslavo de Polocko
На седьмомъ вѣцѣ Трояни01En la sepa periodo de Trojano
връже Всеславъ жребiй02lotis Vseslavo
    о дѣвицю себѣ любу.03    pri junulino de li dezirata;
Тъй клюками подпръся о кони04per artifikoj li sin apogis je ĉevaloj
и скочи къ граду Кыеву05kaj saltis al la urbo Kievo
и дотчеся стружiемъ06kaj tuŝis per la lancpintingo
    злата стола Кiевскаго.07    la oran tronon Kievan.
Скочи отъ нихъ лютымъ звѣремъ08De ili kiel linko saltis li
    въ плъночи изъ Бѣла-града,09    el Belgorodo en profunda nokto
    обѣсися синѣ мьглѣ10    sin envolvinte en nebulon bluan;
утръ же воззни стрикусы11elŝiris da bonŝanco li tri pecojn:
оттвори врата Нову-граду,12malfermis la pordegon de Novgorodo,
разшибе славу Ярославу,13disbatis la gloron de Jaroslavo,
скочи влъкомъ до Немиги съ Дудутокъ.14lupe saltis al Nemigo de Dudutkoj.
На Немизѣ снопы стелютъ головами,15Ĉe Nemigo homkapajn garbojn oni sternas,
молотятъ чепи харалужными,16per draŝiloj Karolidaj oni draŝas,
на тоцѣ животъ кладутъ,17sur la draŝejon la vivon oni metas,
вѣютъ душу отъ тѣла.18la animon oni ventumas disde l' korpo.
Немизѣ кровави брезѣ19De Nemigo la sangaj bordoj
    не бологомъ бяхуть посѣяни —20    ne bonorde estas prisemitaj,
    посѣяни костьми рускихъ сыновъ.21    prisemitaj je la ostoj de la rusaj filoj.
Всеславъ князь людемъ судяше,22Vseslavo-princo la homojn juĝis,
княземъ грады рядяше,23al la princoj urbojn distribuis,
а самъ въ ночь влъкомъ рыскаше:24kaj mem dumnokte li vagadis lupe:
изъ Кыева дорискаше до Куръ Тмутороканя,25Tamatarkanon el Kievo li altrotis antaŭ la kokkrio
великому Хръсови влъкомъ путь прерыскаше.26de l' granda Ĥors' la vojon lupe transkurante;
Тому въ Полотскѣ позвониша заутренюю рано27en lia Polocko la matenlaŭdon sonoris frumatene
    у Святыя Софеи въ колоколы,28    la sonoriloj de l' Sankta Sofio,
а онъ въ Кыевѣ звонъ слыша.29kaj en Kievo li la sonoradon aŭdis.
Аще и вѣща душа въ друзѣ тѣлѣ,30Kvankam superscian animon en alia korpo li havis,
нъ часто бѣды страдаше.31sed ofte li misŝancon spertis.
Тому вѣщiй Боянъ32Tial la superscia Bojano
    и пръвое припѣвку, смысленый, рече:33    jam dekomence, la sagaca, sentencis:
        «Ни хытру, ни горазду,34        «Nek ruzan, nek lertan,
        ни птицю горазду35        nek sorĉulon spertan
        суда Божiа не минути».36        la juĝo Dia preterpasos».
О, стонати Руской земли,37Ho, veiga estas por la Rusa lando
помянувши пръвую годину38la rememoro pri l' unua tempo,
    и пръвыхъ князей!39    kaj pri la unuaj princoj!
Того старого Владимiра40Ja tiun malnovan Vladimiron
не льзѣ бѣ пригвоздити къ горамъ Кiевскимъ41neniu povis al la montetoj Kievaj alforĝi;
сего бо нынѣ сташа стязи Рюриковы,42do, nun la liaj iĝis parte la standardoj de Ruriko,
    а друзiи — Давидовы,43    kaj parte, de Davido.
нъ розно44Sed malakorde
    ся имъ хоботы пашутъ,45    iliaj flagovostoj flirtas,
    копiа поютъ!46    la lancoj kantas!
16. Плач Ярославны  16. Lamento de Jaroslavidino
На Дунаи Ярославнинъ гласъ слышитъ,01La voĉo Jaroslavidina ĉe Danubo aŭdiĝas,
зегзицею, незнаемъ, рано кычеть:02meve, nekonata, ĝi ĝemas frumatene:
«Полечю, — рече, — зегзицею по Дунаеви,03«Laŭ Danubo», ĝi diras, «mi flugos kiel mevo,
омочю бебрянъ рукавъ въ Каялѣ рѣцѣ,04la batistan trempos mi manikon en Kajal-rivero,
утру князю кровавыя его раны05liajn sangajn vundojn mi viŝos al la princo
    на жестоцѣмъ его тѣлѣ».06    sur lia korpo fortika».
Ярославна рано плачетъ07Jaroslavidino frumatene ploras
въ Путивлѣ на забралѣ, а ркучи:08en Putivlo sur la urbmurego, kaj ŝi diras:
«О вѣтрѣ, вѣтрило!09«Ho vi vent' ventulo!
Чему, господине, насильно вѣеши?10Kial, sinjoro, kontraŭen vi blovas?
Чему мычеши хиновьскыя стрѣлкы11Kial portas vi la ĥinajn sagetojn
    на своею нетрудную крилцю12    sur viaj facilaj flugiloj
    на моея лады вои?13    kontraŭ la batalistoj de mia eĉjo?
Мало ли ти бяшетъ горъ подъ облакы вѣяти14Ĉu ne sufiĉus al vi supre sub la nuboj blovi,
    лелѣючи корабли на синѣ морѣ?15    ŝipojn lulante sur la blua maro?
Чему, господине, мое веселiе16Kial, sinjoro, mian ĝojon
    по ковылiю развѣя?»17    sur la stepa stipo vi dispelis?»
Ярославна рано плачетъ18Jaroslavidino frumatene ploras
Путивлю городу на заборолѣ, а ркучи:19en Putivlo sur la mur' de l' urbo, kaj ŝi diras:
«О Днепре Словутицю!20«Ho vi Dnepro la Slavido!
Ты пробилъ еси каменныя горы21Vi trabatis la rokojn ŝtonajn
    сквозѣ землю Половецкую22    tra la lando Kipĉaka;
ты лелѣялъ еси на себѣ Святославли носады23milde vi sur vi forlulis la boatojn Svetoslavajn
    до плъку Кобякова24    ĝis la trupo de Kobako;
възлелѣй, господине, мою ладу къ мнѣ,25alportu, sinjoro, al mi milde mian eĉjon,
а быхъ не слала къ нему слезъ26por ke mi ne sendu al li larmojn
    на море рано».27    al la maro frumatene».
Ярославна рано плачетъ28Jaroslavidino frumatene ploras
къ Путивлѣ на забралѣ, а ркучи:29en Putivlo sur la urbmurego, kaj ŝi diras:
«Свѣтлое и тресвѣтлое слънце!30«Ho vi hela kaj trioble hela suno!
Всѣмъ тепло и красно еси.31Bela kaj varma vi estas por ĉiuj.
Чему, господине, простре горячюю свою лучю32Kial, sinjoro, vian brulan radion vi etendis
    на ладѣ вои?33    sur la batalistojn de mia eĉjo,
Въ полѣ безводнѣ жаждею имь лучи съпряже,34en la step' senakva, per soif' iliajn arkojn malstreĉis,
    тугою имь тули затче?»35    per ĉagreno iliajn sagujojn fermis?»

Часть третья. Возвращение Игоря Parto tria. La reveno de Igoro
17. Побег  17. La fuĝo
Прысну море полунощи,01Ekŝaŭmis la maro noktomeze,
идутъ сморци мьглами.02la kirloj kuras nebule.
Игореви князю Богъ путь кажетъ03Dio al Igoro-princo la vojon montras
    изъ земли Половецкой04    el la lando Kipĉaka
    на землю Рускую,05    en la landon Rusan
    къ отню злату столу.06    al la patra ora trono.
Погасоша вечеру зари.07Estingiĝis la vesperruĝo,
Игорь спитъ,08Igoro dormas,
Игорь бдитъ,09Igoro maldormas,
Игорь мыслiю поля мѣритъ10Igoro per la penso la stepon mezuras
    отъ великаго Дона до малаго Донца.11    de la granda Dono ĝis la malgranda Doneto.
Комонь‹нъ› въ полуночи Овлуръ свисну за рѣкою,12Surĉevala, noktomeze Ovluro fajfis trans la rivero,
велить князю разумѣти:13al la princo li komprenigas:
князю Игорю не быть!14princo Igoro ne estu!
Кликну,15Vokis,
стукну земля,16ekpuŝis la tero,
въшумѣ трава,17susuris la herbo,
вежи ся половецкiи подвизашася.18la tendoj kipĉakaj ekmoviĝis;
А Игорь князь поскочи19kaj princo Igoro impetis
    горностаемъ къ тростiю20    kiel ermeno al la kandensejo,
    и бѣлымъ гоголемъ на воду.21    kiel klangulo blanka, sur la akvon.
Въвръжеся на бръзъ комонь22Saltis li sur la rapidan ĉevalon
и скочи съ него бусымъ волкомъ.23kaj de ĝi desaltis kiel griza lupo;
И потече къ лугу Донца,24kaj kuris li al la herbeja bordo de Doneto,
и полетѣ соколомъ подъ мьглами,25kaj flugis kiel falko sub la nuboj
избивая гуси и лебеди26debatante anserojn kaj cignojn
    завтроку,27    por la matena
    и обѣду,28    kaj por la taga
    и ужинѣ.29    kaj por la vespera manĝoj.
Коли Игорь соколомъ полетѣ,30Kiam Igoro falke ekflugis,
тогда Влуръ влъкомъ потече,31tiam Ovluro lupe ekkuris,
труся собою студеную росу:32deskuante la malvarman roson;
претръгоста бо своя бръзая комоня.33ĉar siajn rapidajn ĉevalojn ili pelkonsumis.
18. Донец-река  18. La rivero Doneto
Донецъ рече:01Doneto diris:
«Княже Игорю!02«Princo Igoro!
Не мало ти величiя,03Nemalmulte al vi da grandeco,
    а Кончаку нелюбiя,04    kaj al Konĉako, da malamo,
    а Руской земли веселiа!»05    kaj al la Rusa lando, da ĝojo!»
Игорь рече:06Igoro diris:
«О Донче!07«Ho Doneto!
не мало ти величiя,08Nemalmulte al vi da grandeco,
лелѣявшу князя на влънахъ,09al vi kiu portis princon sur viaj ondoj;
стлавшу ему зелѣну траву10sternis por li la verdan herbon
    на своихъ сребреныхъ брезѣхъ,11    sur viaj arĝentaj bordoj;
одѣвавшу его теплыми мъглами12vestis lin per varma nebulo
    подъ сѣнiю зелену древу13    sub la ŝirmo de arbo verda;
стрежаше е‹го› гоголемъ на водѣ,14gvatgardis lin per la klangulo sur la akvo,
    чайцами на струяхъ,15    per la vaneloj, sur la strioj,
    чрьнядьми на ветрѣхъ.16    per la anasoj, sur la ventoj.
Не тако ли, — рече, — рѣка Стугна:17Ja ne tiel, — li diris, — estis pri la rivero Stugno,
худу струю имѣя,18kiu magran fluon havante,
пожръши чужи ручьи и стругы19fremdajn torentojn kaj rojojn englutinte
ростре на кусту20larĝas ĉe la elfluejo;
уношу князю Ростиславу затвори21la junulon princon Rastislavon ĝi enfermis
    Днѣпрь темнѣ березѣ.22    sur la fundo ĉe l' malhela bordo.
Плачется мати Ростиславля23Plorkrias la patrin' de Rastislavo
    по уноши князи Ростиславѣ.24    pri l' junulo princo Rastislavo.
Уныша цвѣты жалобою,25Pro kompato la floroj velkiĝis,
и древо стугою къ земли прѣклонило‹ся›».26kaj la arbo afliktite al la tero kliniĝis».
19. Погоня  19. La postkuro
А не сорокы втроскоташа —01Jen, ne pigoj ekkrakis —
на слѣду Игоревѣ ѣздитъ Гзакъ съ Кончакомъ.02laŭ la spuro de Igoro Gza rajdas kun Konĉako.
Тогда врани не граахуть,03Tiam la korvoj ne grakis,
галици помлъкоша,04la monedoj eksilentis,
сорокы не троскоташа,05la pigoj ne krakis,
по лозiю ползоша только.06nur la kolubroj rampis.
Дятлове тектомъ07La pegoj per sia frapado
    путь къ рѣцѣ кажутъ,08    la vojon al la rivero montras,
соловiи веселыми пѣс‹н›ьми09la najtingaloj per gajaj kantoj
    свѣтъ повѣдаютъ.10    la helon anoncas.
Млъвитъ Гзакъ Кончакови:11Diras Gza al Konĉako:
    «Аже соколъ къ гнѣзду летитъ,12    «Se la falko al la nesto flugas,
    соколича рострѣляевѣ13    la falkidon ni pafmortigos
    своими злачеными стрѣлами».14    per niaj sagoj orumitaj».
Рече Кончакъ ко Гзѣ:15Diris Konĉako al Gza:
    «Аже соколъ къ гнѣзду летитъ,16    «Se la falko al la nesto flugas,
    а вѣ соколца опутаевѣ17    la falkidon ni ligos
    красною дивицею».18    per junulino bela».
И рече Гзакъ къ Кончакови:19Kaj diris Gza al Konĉako:
    «Аже его опутаевѣ красною дѣвицею,20    «Se la falketon ni ligos per bela junulino,
    ни нама будетъ сокольца,21    restos al ni nek la falketo,
    ни нама красны дѣвице,22    nek la bela junulino;
    то почнутъ наю птици бити23    tiam rekomencos la birdoj nin-du bati
    въ полѣ Половецкомъ».24    en la stepo Kipĉaka».
20. Игорь на Руси  20. Igoro en la Rusa lando
Рекъ Боянъ и Ходына,01Diris Bojano kaj Ĥodino,
Святъславля пѣс‹но›творца02de Svetoslavo kantofaristoj
стараго времени Ярославля,03el la malnova tempo Jaroslava,
Ольгова коганя хоти:04al la edzino de Olgo-ĥano:
«Тяжко ти головы кромѣ плечю,05«Aĉas al vi, kapo, sen la ŝultroj,
зло ти тѣлу кромѣ головы» —06misas al vi, korpo, sen la kapo» —
Руской земли безъ Игоря.07tiel estas al la Rusa lando sen Igoro.
Солнце свѣтится на небесѣ —08La sun' sur la ĉielo helas —
Игорь князь въ Руской земли.09Igor-princo en la Rusa lando estas.
Дѣвици поютъ на Дунаи —10Junulinoj kantas ĉe Danubo —
вьются голоси чрезъ море до Кiева.11la voĉoj trans la maro flirtas ĝis Kievo.
Игорь ѣдетъ по Боричеву12Igoro rajdas laŭ Boriĉevo
    къ святѣй Богородици Пирогощей.13    al la Sankta Dipatrino Pirogosĉa —
Страны ради, гради весели.14La vilaĝoj ĝojas, la urboj gajas.
Пѣвше пѣснь старымъ княземъ15Kantinte gloron al la grandaj princoj,
а потомъ молодымъ пѣти:16nun al la junaj oni kantu:
Слава Игорю Святъславлича,17Gloron al Igoro Svetoslavido,
    буй туру Всеволодѣ,18    al la batalema uro Vsevolodo,
    Владимiру Игоревичу!19    al Vladimiro Igorido.
Здрави князи и дружина,20Vivu la princoj kaj la kompanio,
побарая за христьяны21batalanta por la kristanoj
    на поганыя плъки!22    kontraŭ la trupoj paganaj!
Княземъ слава а дружинѣ!23Al la princoj gloron kaj al la kompanio!
        Аминь.24        Amen.